Formaldehyde là một loại hóa chất tồn tại rộng rãi trong môi trường xung quanh chúng ta, chúng thường không mùi, không vị và thường được sử dụng trong nhiều vật dụng hàng ngày như đồ gỗ nội thất, sàn gỗ công nghiệp,rèm cửa,…. Mặc dù chúng ta thường xuyên tiếp xúc với loại hóa chất này mà không hề hay biết chúng có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của chúng ta hay không. Vậy Formaldehyde là gì? Ứng dụng, tính chất và ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người? Hãy cùng Koivsan tìm hiểu trong bài viết dưới đây
Formaldehyde là gì?
Formaldehyde hay còn được gọi là andehit formic, là hợp chất hữu cơ đơn giản nhất trong nhóm andehit và có nhiều tên gọi khác như formol, formandehit, methyl aldehyde, methylene oxide, và metana. Được biểu diễn bởi công thức hóa học H2CO, formaldehyde là một chất không màu, dễ bay hơi và có mùi hắc khá mạnh ở điều kiện thông thường.
Trong thực tế, formaldehyde đã được sử dụng rộng rãi như một chất bảo quản trong các ứng dụng như phòng thí nghiệm, nhà xác, sản xuất sản phẩm gia dụng, chất trám giấy, thuốc sát trùng, diệt khuẩn, thuốc trừ sâu và trong sản xuất các sản phẩm từ gỗ công nghiệp.
Nguồn gốc của Formaldehyde
Formaldehyde là một phân tử phổ biến có thể được tìm thấy trong bầu khí quyển của Trái Đất, được tạo ra thông qua các quá trình tự nhiên như phản ứng của ánh sáng mặt trời và O2 với metan và các hydrocacbon khác. Ngoài ra, chất này cũng tồn tại trong các chùm sao chổi và các tiểu hành tinh.
Trong môi trường tự nhiên, formaldehyde được coi là một sản phẩm phụ trong quá trình trao đổi chất của hầu hết các loài sinh vật, bao gồm cả con người. Nó cũng được tạo ra thông qua quá trình cháy không hoàn toàn của các vật liệu chứa cacbon như gỗ, khói động cơ, khói thuốc lá, khói từ việc đốt gỗ, dầu, khí hóa lỏng và một số loại thực phẩm như táo, cà chua, và…
Ở dạng nhân tạo, formaldehyde có thể được tìm thấy trong các sản phẩm công nghiệp như sơn, dầu bóng, sàn gỗ, keo, vải, chất chống cháy, mỹ phẩm, thuốc, các chất bảo quản và các hóa chất khác được sử dụng để cách ly, với điều kiện rằng liều lượng được sử dụng không gây hại cho sức khỏe con người. Bạn có thể yên tâm đối với những sản phẩm chất lượng, đặc biệt những loại sàn gỗ công nghiệp chất lượng sẽ đảm bảo nồng độ Formaldehyde ở mức an toàn tuyệt đối.
Xem thêm:
Tính chất đặc trưng của Formaldehyde
Formaldehyde sở hữu một số tính chất vật lý và tính chất hóa học đặc trưng như sau:
Tính chất vật lý của Formaldehyde
Formaldehyde là chất lỏng không màu, dễ bay hơi, có mùi hắc đặc trưng khó ngửi và có khả năng tan nhiều trong nước. Đặc biệt, nó có thể chuyển sang thể khí ở điều kiện nhiệt độ phòng và áp suất khí quyển.
- Độ tan trong nước: > 100g/100ml (20 độ C) và độ hòa tan trong dung môi hữu cơ như etanol, DMSO, acetone là > 100g/100ml.
- Hòa tan tốt trong este, benzen và một số dung môi hữu cơ khác, không tan trong clorofom.
- Điểm nóng chảy là -117 độ C (156 K).
- Điểm sôi là -19,3 độ C (253,9 K).
Tính chất hóa học của Formaldehyde
Formaldehyde có các thuộc tính hoá học chung của andehit (-CHO) như:
Là chất có ái lực điện tử electrophin, dễ dàng tham gia vào các phản ứng thế thơm ái lực điện tử với các hợp chất thơm cũng như tham gia các phản ứng cộng điện ái lực điện tử với các anken.
- Phản ứng khử H2CO tạo thành ancol, hydrocarbon và amin hóa.
- Phản ứng oxy hoá khử tạo thành axit khi ở nhiệt độ phòng và oxy trong bầu khí quyển.
- Phản ứng cộng hợp.
- Phản ứng cannizzaro tạo thành axit formic và methanol có sự xúc tác của bazơ.
- Tạo ra các phản ứng hóa học khi có sự tham gia của liên kết -CH.
Quy trình sản xuất Formaldehyde
Formaldehyde là hóa chất phổ biến được sử dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, do đó có quy trình sản xuất chuyên nghiệp.
Trong công nghiệp, Formaldehyde được sản xuất thông qua phản ứng oxy hóa Methanol ở nhiệt độ 250 độ C với sự hiện diện của chất xúc tác như bạc kim loại hoặc oxit sắt phối hợp với molypden và vanadi.
- Phương trình phản ứng:
2CH3OH + O2 → 2CH2O +2 H2O
Đối với phương pháp sử dụng chất xúc tá c bạc, nhiệt độ phản ứng phải cao hơn 650 độ C. Phản ứng diễn ra cùng với phản ứng khử hydro.
- Phương trình phản ứng:
2CH3OH + O2 → 2CH2O +2 H2O
CH3OH → CH2O + H2
Ở quy mô sản xuất nhỏ, Formaldehyde có thể được sản xuất bằng cách chuyển hoá ethanol thay vì methanol như trong công nghiệp.
Ứng dụng của Formaldehyde trong thực tế
Mặc dù Formaldehyde có tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người ở nồng độ, nhưng khi được điều chỉnh và sử dụng ở liều lượng an toàn, nó có nhiều ứng dụng quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau.
Formaldehyde ứng dụng trong công nghiệp sản xuất
Là thành phần chính của keo được sử dụng trong ngành công nghiệp chế biến gỗ, tạo ra sự kết dính mạnh mẽ và bền vững cho các sản phẩm gỗ.
- Sử dụng rộng rãi trong ngành dệt, sản xuất vải, nhựa sơn, giấy, mỹ phẩm, thuốc nhuộm tóc, keo dán, và các sản phẩm vệ sinh khác.
- Được sử dụng làm chất tiệt trùng và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp và thủy sản.
- Chế tạo thành bọt xốp để sản xuất vật liệu cách điện và đúc khuôn cho các sản phẩm khác.
- Trong ngành công nghiệp bảo quản thực phẩm, giúp kéo dài thời gian bảo quản của các sản phẩm như bánh phở, hủ tiếu, bún, bánh ướt.
- Được sử dụng để chống cặn trong sản xuất bia vì giá thành thấp.
Xem thêm:
Formaldehyde ứng dụng trong phòng thí nghiệm
- Formaldehyde được sử dụng như một chất tẩy uế và bảo quản các mẫu sinh vật trong phòng thí nghiệm.
- Dung dịch formaldehyde cũng được dùng để ướp xác và bảo quản các mẫu trong việc nghiên cứu và giáo dục.
- Trong quá trình sản xuất vacxin, formaldehyde cũng được sử dụng để bảo quản các thành phần của vacxin.
Formaldehyde ứng dụng trong y tế
- Formaldehyde được sử dụng làm dung môi bảo quản các mẫu thí nghiệm trong ngành y học và nghiên cứu y học.
- Dung dịch formalin (hay còn gọi là formaldehyde) được sử dụng để diệt khuẩn và diệt trùng trong y học, ví dụ như trong quá trình bảo quản mẫu dịch tiết, mô và mẫu tế bào.
- Các loại thuốc có chứa formaldehyde được sử dụng để điều trị một số tình trạng y khoa, bao gồm chứng đổ mồ hôi chân và tình trạng nặng mùi cơ thể.
Formaldehyde ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, Formaldehyde được liệt kê vào danh sách các loại hóa chất độc hại với sức khỏe con người nếu cơ thể tiếp xúc hoặc hấp thu quá liều lượng cho phép. Dưới đây là một số ảnh hưởng của formaldehyde đối với sức khỏe con người:
- Tác động đến hệ hô hấp và tiêu hóa: Tiếp xúc với formaldehyde qua đường hô hấp hoặc tiêu hoá có thể gây ra viêm loét, hoại tử tế bào, và các triệu chứng như đau đầu, nôn mửa ra máu, chảy nước mắt, nóng rát ở cổ họng và khó thở. Các triệu chứng nghiêm trọng hơn bao gồm tiểu ra máu và nguy cơ trụy tim.
- Ảnh hưởng đến thai nhi: Phụ nữ mang thai tiếp xúc với formaldehyde có thể gây ra các tình trạng sai lệch và biến dị gen, ảnh hưởng đến quá trình phát triển của thai nhi.
- Nguy cơ tử vong: Liều lượng cao của formaldehyde (khoảng 30ml) có thể gây tử vong ngay sau vài phút do trụy tim.
Xem thêm:
- Tiêu chuẩn E0,E1,E2 là gì? Tại sao chứng chỉ này lại quan trọng
Cách hạn chế và phòng ngừa formaldehyde
Người tiêu dùng có thể nhận ra sản phẩm chứa nhiều formaldehyde khi phát hiện mùi khó chịu do formaldehyde bốc hơi. Tuy nhiên, sẽ khó phân biệt nếu hàm lượng formaldehyde quá thấp.
Để phòng tránh ngộ độc formaldehyde, người tiêu dùng có thể tự chủ động bằng cách hạn chế sử dụng cùng một loại sản phẩm trong thời gian dài, nhằm tránh tích lũy chất độc trong cơ thể.
Nên hạn chế sử dụng các sản phẩm chứa formaldehyde trong nhà để giảm thiểu tác hại. Nếu có thể, nên sử dụng sàn gỗ tự nhiên để lót sàn nhằm hạn chế tối đa và đảm bảo an toàn cho trẻ em.
Hơn nữa, việc sử dụng máy đo chuyên dụng để tự kiểm tra nồng độ formaldehyde cũng là một biện pháp cần thiết
Tóm lại, việc giảm tiếp xúc với formaldehyde là cách quan trọng để bảo vệ sức khỏe của chúng ta và của gia đình.
Trên đây là tổng hợp thông tin liên quan đến định nghĩa Formaldehyde là gì? mà Kovisan gửi đến bạn đọc. Hy vọng qua bài viết này, các bạn có thể hiểu rõ hơn về đặc tính, ứng dụng, cũng như tác động của formaldehyde đối với sức khỏe con người và môi trường.
